Μέρη που αξίζει να επισκεφτείς

Η Δυτική Μακεδονία είναι περιφέρεια κυρίως ορεινή, με τα περισσότερα βουνά της να ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα υψόμετρο και αποτελεί την μοναδική περιφέρεια της Ελλάδας που δεν βρέχεται από θάλασσα. Η νοτιοανατολική διεύθυνση των ορίων της περιοχής οφείλεται στη κύρια διεύθυνση του ορεινού συγκροτήματος της Πίνδου. Τα όρη Γράμμος, Σμόλικας και Τύμφη στα δυτικά όρια της περιφέρειας, σχηματίζουν την πρώτη σειρά βουνών που χωρίζουν γεωγραφικά της περιφέρεια από την Ήπειρο. Ο Νομός Κοζάνης ήταν ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδος, ενώ από το 2011 αποτελεί μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας, Βρίσκεται στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Είχε πληθυσμό 150.196 κατοίκων, κατά την απογραφή του 2011. Ο Νομός βρίσκεται, στο σταυροδρόμι, μεταξύ της Κεντρικής Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας, και είναι ο μεγαλύτερος τόσο έκταση, όσο και σε πληθυσμό στην Δυτική Μακεδονία.

Μερικά μέρη που αξίζει να επισκεφτείς:

Τα “Μπουχάρια” στο Μικρόβαλτο

Το εντυπωσιακό φαινόμενο των γεωμορφολογικών σχηματισμών «Μπουχάρια – Νοχτάρια» 40 χιλιόμετρα νοτίως της Κοζάνης, έγινε αντικείμενο προσπάθειας ερμηνείας από διάφορους μύθους. Στην πραγματικότητα πρόκειται για φυσικούς σχηματισμούς, οι οποίοι προήλθαν από τη διάβρωση του εδάφους που ξεκίνησε πριν από 70.000 χρόνια. Τα «Μπουχάρια» έχουν το σχήμα χωμάτινης κολώνας, η οποία αποτελείται από άμμο, κροκάλες, μάργες, άργιλο και πιθανή συγκολλητική ύλη από οξείδια του σιδήρου και διοξείδιο του πυριτίου, σύμφωνα και με πρόσφατη έκθεση του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Την κορυφή από τις κολώνες αυτές καλύπτει ένας σχιστόλιθος βράχος, ο οποίος έπαιξε το ρόλο της ομπρέλας στην εξέλιξη του σχηματισμού. Ο αριθμός τους ξεπερνάει τους είκοσι, ενώ το ύψος τους ξεκινά από δύο και φτάνει τα έξι και τα επτά μέτρα. Η ονομασία της τοποθεσίας «Μπουχάρια» προέρχεται από το σχήμα τους, καθότι «μπουχάρι» στην τοπική διάλεκτο σημαίνει καμινάδα.

Οι καταρράκτες στο Βελβεντό

Στις δυτικές πλαγιές των Πιερίων , κοντά στο Βελβεντό Κοζάνης , αναπτύσσεται ένα από τα πιο όμορφα φαράγγια της Μακεδονίας, το φαράγγι Σκεπασμένου ή γνωστό και ως το φαράγγι των εννιά Πιερίδων μουσών. Η ονομασία σκεπασμένο, προήλθε από το γεγονός ότι σε ένα σημείο του ρέματος που το διασχίζει είναι καλυμμένο από το έδαφος, ενώ η ονομασία των εννιά Πιερίδων μουσών προήλθε από το θρύλο που έλεγε ότι οι μούσες κατέβαιναν στο ρέμα για να λουστούν και να χορέψουν. Το συνολικό μήκος του φαραγγιού είναι περίπου 7 χιλιόμετρα , ξεκινάει από τη λίμνη Πολυφύτου με 290 μέτρα υψόμετρο περίπου και καταλήγει στον οικισμό Καταφύγι με 1450 μέτρα υψόμετρο περίπου. Στο σύνολο του μήκους του φαραγγιού ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει πάνω από δέκα καταρράκτες που δημιουργούν τις αντίστοιχες μικρές λίμνες και ερείπια παλιών νερόμυλων. Το φαράγγι του Σκεπασμένου εκτός από την πλούσια χλωρίδα , διαθέτει και πλούσια πανίδα. Η ορνιθοπανίδα είναι ιδιαίτερα πλούσια καθώς ενισχύεται και από την όμορη τεχνητή λίμνη Πολυφύτου, επίσης αρκετά είδη αμφίβιων και ερπετών ζουν στο φαράγγι ενώ υπάρχει και παρουσία πάνω από δέκα είδη θηλαστικών.

Τα πέτρινα γεφύρια στο Βόιο

Το Βόιο αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικές περιοχές της Ελλάδας όπου βρίσκονται συγκεντρωμένα πέτρινα γεφύρια, τα οποία μάλιστα αναγνωρίζονται ως σπάνιας τέχνης. Εδώ υπάρχουν πάνω από 20 πετρόκτιστα γεφύρια, τα οποία στο σύνολό τους έχουν χτιστεί από ντόπιους μαστόρους. Βρίσκονται χτισμένα διάσπαρτα σε σωστά μελετημένες θέσεις σε διαφορετικές περιόδους της Τουρκοκρατίας, το καθένα με τη δική του ιστορία, θρύλους και ταυτότητα. Μονότοξα, δίτοξα, ή πολύτοξα, ποικίλουν σε μορφή και μέγεθος όσο ο Πραμόριτσα γίνεται φαρδύτερος καθώς κατηφορίζει στις χαράδρες του βουνού. Αποτελούν ζωντανά μνημεία της εποχής της ακμάζουσας μετακινούμενης κτηνοτροφίας στη Βόρεια Πίνδο τότε που οι ορεινοί οικισμοί έσφυζαν από ζωή.

Τα κάστρα στα Σέρβια

Το Κάστρο των Σερβίων κτίστηκε κάπου μεταξύ 560 και 650 μ.Χ., δηλαδή στα χρόνια του Ιουστινιανού ή του Ηρακλείου. Το μεγαλύτερο μέρος της οχύρωσης που σώζεται σήμερα χρονολογείται στη μεσοβυζαντινή εποχή (11ος-12ος αιώνας). Πάντως, σε τμήματα των τειχών, αναγνωρίστηκαν φάσεις των πρώιμων βυζαντινών χρόνων (6ος-7ος αιώνας) καθώς και φάσεις που μπορούν να συσχετισθούν με το πρόγραμμα ανοικοδομήσεων και επισκευών φρουρίων της Μακεδονίας που εφάρμοσαν οι αυτοκράτορες Λέων Ε’ ο Αρμένιος (813-820) και Ρωμανός Λεκαπηνός (959-963). Το κάστρο βρίσκεται στους δυτικούς πρόποδες των Πιερίων. Είναι χτισμένο στην πιο σημαντική, οχυρή θέση, καθώς ελέγχει το πέρασμα από τη Μακεδονία στη Θεσσαλία και τη Νότια Ελλάδα μέσω των στενών του Σαρανταπόρου.

Η Νεράιδα με θέα τη λίμνη Πολυφύτου

Η όμορφη Νεράιδα στον νομό Κοζάνης, είναι ένας ιδανικός προορισμός για μονοήμερες εκδρομές, καθώς είναι πολύ κοντά σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς. Κάντε μία βόλτα στους δρόμους της Νεράιδας και απολαύστε τη φύση και τη μοναδική θέα της λίμνης και της διάσημης γέφυρας Σερβίων. Η Γέφυρα της λίμνης του Πολυφύτου είναι μία από τις μακρύτερες γέφυρες στην Ελλάδα με μήκος 1.372 μέτρα. Εγκαινιάστηκε το 1975, όταν δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του φράγματος του Πολυφύτου, στον ποταμό Αλιάκμονα. Τα έργα για την κατασκευή της ξεκίνησαν το 1972. Δίπλα στη γέφυρα και στην έδρα του Ναυτικού Ομίλου Κοζάνης έχει δημιουργηθεί μαρίνα, ενώ υπέροχη είναι η θέα της από το χωριό Νεράιδα Κοζάνης, τα ξενοδοχεία, οι ταβέρνες, και οι καφετέριες του οποίου, αποτελούν αγαπημένο μέρος αναψυχής των Κοζανιτών, αλλά και πολλών άλλων Μακεδόνων.

Ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο στην Αιανή

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής είναι μουσείο στην Αιανή Κοζάνης, στη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας της Ελλάδας. Αν και το μουσείο εγκαινιάστηκε το 1970, με μια συλλογή αρχαιοτήτων της αρχαίας πόλης, το 1983 ορισμένα σημαντικά πρόσθετα ευρήματα σήμαιναν ότι το μουσείο έπρεπε να επεκταθεί σημαντικά για να στεγαστούν τα νέα αντικείμενα. Η κατασκευή ενός νέου μουσείου ξεκίνησε το 1992 αλλά καθυστέρησε λόγω γεγονότων όπως ο σεισμός στις 13 Μαρτίου 1995. Μετά την αποθήκευση σε διάφορα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του δημαρχείου, το μουσείο ολοκληρώθηκε τελικά το 1997, αλλά μόνο δύο από τις εκθεσιακές αίθουσες του μουσείου άνοιξαν τον Οκτώβριο του 2002. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής, που βρίσκεται τώρα σε ένα διώροφο κτίριο, παρουσιάζει την ιστορία της αρχαίας Αιανής, πρωτεύουσας της Ελίμειας, που ήταν ένα από τα σημαντικότερα βασίλεια της Άνω Μακεδονίας. Σημαντικές συλλογές περιλαμβάνουν ευρήματα της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1500 – 1200 π.Χ.) και της Αρχαϊκής και Κλασικής περιόδου (600 -500 π.Χ.), τα οποία παρέχουν μια σημαντική εικόνα για τη διαμόρφωση των δωρικομακεδονικών λαών στην περιοχή και την αστική και πολιτική ανάπτυξη της Αιανής, ιδιαίτερα κατά τον έκτο αιώνα π.Χ.

Τα αρχοντικά και οι εκκλησίες της Σιάτιστας

Η πόλη της Σιάτιστας βρίσκεται νοτιοδυτικά και σε απόσταση 27 χιλιομέτρων από την πόλη της Κοζάνης. Ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας μπορούν να καυχώνται για την πολιτιστική τους ταυτότητα και την αρχιτεκτονική τους ιδιαιτερότητα, όπως η Σιάτιστα στην καρδιά της Δυτικής Μακεδονίας.
Η Σιάτιστα αν και κατέχει μια απομονωμένη θέση μέσα στη Δυτική Μακεδονία, αποτελεί, από το 1600 περίπου, ένα αξιόλογο βιοτεχνικό κέντρο. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με την υφαντική, τη γουνοποιία, τη βαφική τέχνη και την αμπελοκαλλιέργεια. Αρχίζει ταυτόχρονα μια εμποροαγωγιάτικη δραστηριότητα των Σιατιστινών προς τα Γιάννενα, που με τον καιρό επεκτείνεται προς τα βόρεια, τη Βενετία, τη Ρωσία και περισσότερο στην Κεντρική Ευρώπη, τη Βουδαπέστη και τη Βιέννη. Τα αρχοντικά της Σιάτιστας, χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα είναι χτισμένα από περιπλανώμενες συντεχνίες (συνάφια) Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων. Τριάντα περίπου απ’ αυτά σώζονται ακόμη και σήμερα.

Πολλές οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια που θα συναντήσει ο επισκέπτης στην περιοχή και που οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη του χρόνου. Μια άλλη παλιά και όμορφη εκκλησία είναι του Προφήτη Ηλία, στο μέσο σχεδόν των δύο συνοικιών. Χτίστηκε το 1701 και ανακαινίστηκε το 1740. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παραστάσεις της δημιουργίας του Αδάμ, της Δευτέρας Παρουσίας και της ρίζας του Ιεσσαί με τους αρχαίους φιλοσόφους, θέμα όχι συνηθισμένο σε χριστιανικούς ναούς. Η αντίστοιχη απεικόνιση στο ναό της αγίας Παρασκευής φανερώνει την άνθηση των γραμμάτων εκείνη την περίοδο στη Σιάτιστα.

Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Λαογραφικό Μουσείο στην Κοζάνη

Η «Κοβεντάρειος» Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης (ΚΔΒΚ), είναι μια βιβλιοθήκη με πλούσια και μακρόχρονη ιστορία, η μελέτη της οποίας μας βοηθάει να κατανοήσουμε πέρα απ’ όλα τ’ άλλα, το ρόλο που έπαιξε το βιβλίο, σαν εργαλείο γνώσης, στην ζωή των κατοίκων του τόπου και να γνωρίσουμε το μορφωτικό και κοινωνικό τους επίπεδο, αλλά και τα ενδιαφέροντά τους σε διάφορες χρονικές περιόδους. Η Κοζάνη δικαιολογημένα νιώθει περήφανη για τη βιβλιοθήκη της που συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές βιβλιοθήκες της Ελλάδας, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού παλιών βιβλίων που περιέχει, των χειρογράφων, του αρχειακού υλικού αλλά και του όγκου της σύγχρονης συλλογής της.

Το Ιστορικό-Λαογραφικό & Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Κοζάνης ιδρύθηκε το 1969 και εγκαινιάσθηκε επίσημα στις 10 Οκτωβρίου 1987. Το Μουσείο είναι δημιούργημα του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Ν. Κοζάνης. Το Ιστορικό-Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο ανήκει στην κατηγορία των Ιστορικών-Λαογραφικών Μουσείων. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Περιλαμβάνει τις εξής θεματικές κατηγορίες: Έκθεση Φυσικής Ιστορίας (από την Παλαιολιθική εποχή μέχρι και τους νεότερους χρόνους), Αρχαιολογική- Βυζαντινή έκθεση (από το 7000 π.Χ. έως 1453 μ.Χ.), Ιστορική έκθεση (από το 1453 έως 1944), Λαογραφική έκθεση, που θεωρείται και η σημαντικότερη, (από το 1640 έως 1960), Πινακοθήκη νεότερων χρόνων, Συλλογή γραμματοσήμων (1861-2004) και Συλλογή ραδιοφώνων (1930-1960).

Η Βλάστη Εορδαίας

Η Βλάστη είναι ένα χωριό το οποίο εκτείνεται στην ευρύτερη περιοχή της Εορδαίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1245 μέτρα ανάμεσα από το όρος Άσκιον και το όρος Μουρίκι. Έχει πλούσια φυσική ομορφιά και το κυριότερο είναι ότι είναι από τα πιο Ιστορικά αλλά και από τα μεγαλύτερα αξιοθέατα στην περιοχή της Εορδαίας. Η “ζωντανή” πλευρά του χωριού είναι η καλοκαιρινή. Η συγκέντρωση των Βλατσιωτών στο χωριό, καθώς και η φυσική ομορφιά της περιοχής, ευνοούν την πραγματοποίηση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Επίσης, με ξεχωριστή λαμπρότητα γιορτάζεται κάθε Δεκαπενταύγουστο το πανηγύρι της Παναγίας. Το πανηγύρι διαρκεί τρεις μέρες.

Το Παλαιοντολογικό Μουσείο Πτολεμαΐδας

Ένα σημαντικό απόκτημα που διαθέτει η Πτολεμαΐδα, είναι το Παλαιοντολογικό & Ιστορικό Μουσείο της, που εγκαινιάστηκε το 2006 και δεν περιορίζεται στην στενή έννοια του όρου, αλλά παράγει και πολιτισμό. Μέσα σ΄ αυτό το όμορφο κτήριο, δεν φιλοξενούνται μόνο παλαιοντολογικά και ιστορικά εκθέματα, αλλά και πτέρυγα πινακοθήκης με σημαντικά έργα Ελλήνων Ζωγράφωνόπως Μόραλη, Μυταρά, Φασιανού, Πανταλέων, Καραβούση Ζουμπουλάκη κ.α.  Εξαιρετικής σημασίας είναι το τμήμα του Παύλου Μοσχίδη ο οποίος δώρισε στο μουσείο 100 ζωγραφικά έργα καθώς και όλο του το αρχείο. Στο Μουσείο υπάρχει ακόμα τμήμα με αρχαιολογικά ευρήματα και λαογραφική συλλογή. Παράλληλα φιλοξενούνται εκθέσεις κάθε είδους. Η Παλαιοντολογική Συλλογή του Μουσείου, συγκροτήθηκε, σχεδόν στο σύνολό της, από οικειοθελείς προσφορές των κατοίκων της Εορδαίας.

Το κλίμα

Το κλίμα της περιοχής της διαφέρει από τα υπόλοιπα σημεία της Ελλάδας λόγω του υψομέτρου των βουνών και της μορφολογίας του εδάφους με συχνά λεκανοπέδια. Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται εύκρατο, με βαρείς χειμώνες και ήπια καλοκαίρια, σε αντίθεση με το μεσογειακό κλίμα παραθαλάσσιων περιοχών της χώρας. Επειδή τα οροπέδια της έχουν κατεύθυνση νοτιοανατολική και δεν παρεμβάλλονται βουνά μεταξύ αυτών, οι βόρειοι άνεμοι που επικρατούν, κρατούν χαμηλά την θερμοκρασία και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αρκετές χιονοπτώσεις τους χειμερινούς μήνες. Παρόλο που η περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας ανήκει στο ανατολικό ηπειρωτικό τμήμα της χώρας που χαρακτηρίζεται από λιγότερες βροχοπτώσεις σε σχέση με το αντίστοιχο δυτικό, το κλίμα χαρακτηρίζεται πιο υγρό γεγονός που οφείλονται στο συνδυασμό του ορεινού της τοπίου και των λιμνών.